สุโขทัย 10 ศาลพระแม่ย่า จังหวัดสุโขทัย

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง

"พระแม่ย่ามิ่งเมือง"
กลอนสักการะบูชาพระแม่ย่า โดย อาจารย์ทองเจอ สืบชมภู

จุดเทียนธูปเก้าดอกบอกแม่ย่า     กราบบาทรำลึกคุณอุ่นเกษี
บุญพระแม่ย่าจงอยู่คู่ธานี     คุ้มครองลูกทุกชีวิีตลอดมา
เดือดเนื้อร้อนใจก็ไปกราบ     ร่ำพิลาบทุกข์ใจลูกไปหา
วอนแม่ช่วยอวยสุขทุกเวลา     แผ่เมตตาช่วยลูกแก้ทุกข์ใจ
ผิดถูกอย่างไรให้แม่ช่วย     แม่ก็อวยเอื้อจิตพิศมัย
ทำดีแม่ยิ่งช่วยอำนวยชัย     อุปถัมภ์ค้ำให้ดังเจตนา
จะหาใครดังเช่นนี้ไม่มีแล้ว     แม่ย่าคือดวงแก้วกระจ่างหล้า
สุโขทัยสุขสันต์ทุกวันมา     เพราะมีพระแม่ย่าเป็นมิ่งเมือง

***

เมื่อเข้าเมือง ก็ต้องแวะสักการะ สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง คือ "พระแม่ย่า" จังหวัดสุโขทัย

"องค์เทวรูป (พระแม่ย่า)" เป็นเทวรูปหิน สลักด้วยหินชนวน เป็นรูปสตรีวัยสาว มีเครื่องประดับอย่างสตรีโบราณผู้สูงศักดิ์ ประทับยืนตรง แขนทั้งสองข้างแนบพระวรกาย นุ่งผ้าปล่อยชายไหว
เป็นเชิงชั้นทั้งสองข้างแบบศิลปการนุ่งผ้าสตรีสมัยสุโขทัย ไม่สวมเสื่อหรือสไบ เปลือยส่วนบนทั้งหมด ใส่กำไลแขน กำไลข้อมือและกำไลข้อเท้าทั้งสองข้าง เป็นกำไลวงกลม
มีพระพักตร์เป็นรูปไข่ คางมน พระโอษฐ์แย้มน้อยๆ สวมมงกุฎเป็นแบบชฏาทรงสูง ที่พระบาทสวมรองพระบาทปลายงอน ยอดศิลาส่วนที่เหนือพระมงกุฏแตกบิ่นหายไปบ้าง
เมื่อวัดขนาดของเทวรูปศิลารวมแท่นหินแผ่นเดียวกันที่คงอยู่ สูงทั้งหมด 51 นิ้ วัดจากพระบาทถึงยอดพระมงกุฏ สูง 49 นิ้ว ศิลาจำหลักเป็นศิลาแท่งเดียวกันตลอดไม่มีรอยต่อ

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง

ประวัติที่มาอันแน่นอนของพระแม่ย่านั้น ไม่มีหลักฐานยืนยันแน่นอนว่าเป็นใคร เมื่อประชาชนพากันเรียกว่า "พระแม่ย่า" อาจารย์ทองเจือ สืบชมภู สันนิษฐานว่าคงเป็นนางกษัตริย์องค์ใดองค์หนึ่ง
และนางกษัตริย์องค์นี่ น่าจะเป็น "พระนางเสือง" ซึ่งเป็นพระราชชนนี ของ "พ่อขุนรามคำแหงมหาราช" และเป็น "พระเจ้าย่า" ของพระยาลิไท

อ่านเพิ่มเติม เว็บจังหวัดสุโขทัย "คลิก"

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง

ชาวสุโขทัย อัญเชิญเทวรูป "พระแม่ย่า" มาประดิษฐานเป็นมิ่งมงคลแต่เมือง และเรียกนามสืบต่อกันมาว่า "พระแม่ย่า" อันหมายถึง สตรีที่มีฐานะสูงสุด เป็นทั้งพระมารดา
และพระอัยยิกาแห่งเมืองสุโขทัย

ปัจจุบัน เทวรูปพระแม่ย่างองค์จริง ประดิษฐานอยู่ภายใจ "ศาลพระแม่ย่า" โดยมีเทวรูปจำลอง 2 องค์ ตั้งอยู่ด้านหน้าตรงบันไดทางเข้าประตูศาล

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง

กิตติศัพท์ความศักดิ์สิทธิ์ของ "พระแม่ย่าสุโขทัย" นั้นเลื่องลือไปทั่ว ด้วยความเชื่อที่ว่า พระแม่ย่าจะช่วยขจัด ปัดเป่าความเดือดร้อนได้ สมัยก่อน ช่วงเทศกาลสงกรานต์
ในวันมหาสงกรานต์จะมีประเพณีแห่เทวรูปพระแม่ย่า โดยเชื่อว่า จะทำให้ฝนตก ซึ่งก็มักจะเกิดฝนตกใหญ่ทุกครั้งที่นำเทวรูปองค์จริงออกแห่จริงๆ

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง

"พระแม่ย่า" ยังช่วยดลบันดาลให้มีลูกได้ สำหรับคนที่มีลูกยาก ช่วยขจัดทุกข์ภัย โรคภัยไข้เจ็บ แม้แต่จะขอให้ประสบความสำเร็จในตำแหน่งหน้าที่ และกิจการงานต่างๆ
เปรียบเสมือนมารดา ผู้คอยปกป้องคุ้มครองดูแลบุตรอันเป็นที่รักโดยมิเคยรั้งรอ

ดังนั้น เมื่อผู้ใดีความทุกข์ ความเดือดเนื้อร้อนใจ จะพากันไปศาลพระแม่ย่า เพื่อบนบานศาลกล่าว และก็มักจะประสบความสำเร็จโดยถ้วนทั่ว ซึ่งจะเห็นได้จาก
การที่ผู้คนมากมายเดินทางไปแก้บนด้วย หมู เห็ด เป็ด ไก่ ดอกไม้ธูปเทียน ตลอดจนลิเกแก้บน เพราะเชื่อว่า พระแม่ย่า ทรงโปรดลิเกแก้บนมาก

ขอบคุณข้อมูล ประวัติความเป็นมาของพระแม่ย่า จ. สุโขทัย "คลิก"

สุโขทัย 10 ศาลหลักเมือง